„Predsednici pirotske opštine (1918 – 1941)“ naziv je nove publikacije autora Davora Lazarevića u izdanju Istorijskog arhiva u Pirotu. Knjiga prati biogrfiju devetorice Piroćanaca koji su vodili ovaj grad u periodu između dva svetska rata. Politika je imala značajnu ulogu kao pokretač promena u Pirotu, a znameniti Piroćanci su imali brojne vizije i ideje koje su doprinele njegovom značajnom razvoju.
Ovo je knjiga o znamenitim Piroćancima, o ljudima koji su stvarali moderni Pirot. Prema rečima samog autora, ovo je priča o politici, vizijama, lokalnim prilikama, intrigama, prevratima, blistavim i strašnim sudbinama nekada prvih grđana pirotske opštine.
U recenziji knjige koju potpisuje dr Srđan Cvetković naglašava se da je reč o štivu koje pokriva važne aspekte života i rada predsednika pirotske opštine čiji pisani portreti daju čitaocima mogućnost da sagledaju uspone i padove nekada prvih ljudi Pirota. Pored toga, kroz biografije predsednika opštine se prelamaju različite sfere varoškog života, političkih borbi, mentaliteta i svih onih „vihora“ koji su tokom prve polovine dvadesetog veka oblikovali sudbine hiljada ljudi pa i predsednika pirotske opštine.
Kako je u recenziji istakao istoričar Predrag M. Vidanović, knjigom „Predsednici gradske opštine Pirot 1918-1941“, Davor Lazarević nastavlja svoju biografsku ediciju o znamenitim Piroćancima. Ovog puta su to politički prvaci i to oni koji su bili na čelu pirotske opštine i koji su uticali, svako na svoj način, na razvoj grada Pirota u prvoj polovini 20. veka. Period koji ubuhvata ova knjiga predmet je interesovanja autora već u nekoliko njegovih monografija. Sama ta činjenica je od značaja ako imamo u vidu da je ovaj period nakon 1945. godine, nastupanjem „komunističke ere“ sistematski bio prekrajan, omalovažavan, dokumentavano i činjenično uništavan, prikazivan beznačajnim i sveobuhvatno guran u zaborav. Zbog toga i jeste današnjim istoričarima poseban izazov za istraživanje i sagledavanje njegovog postojanja. Naravno, kada uzmemo u obzir ogroman nedostatak izvorne arhivske građe, onda se ova epopeja pretvara u istraživačku „odiseju“, a kada dobijemo konačan proizvod, kakav sada pruža ova knjiga pruža, dobili smo lokalno i nacionalno dobro od izuzetnog značaja.
Lazarević se potrudio ne samo da oživi neke manje poznate stvari iz života junaka ove knjige, već i da istraži i predoči one detalje ili događaje koji do sada nisu bili poznati, uključujući i varoške skandale, koji su neminovna pratnja političkih prvaka. Ova knjiga je svojevrsna zbirka priča o Piroćancima koji su svoj grad stvarali i koja nam govori o njihovoj veličini, slabostima, osobinama i karakterima koje ih čine normalnim ljudskim bićima sa svim različitostima i svim sličnostima, a sve to u kontekstu delovanja lokalne politike i funkcije predsednika gradske opštine. Pred čitaocima su dobro napisani i zanimljivi životopisi, u kojima se može saznati nešto iz privatnog, ali ponajviše iz javnog i političkog života, a da li su i u kolikoj meri, sa položaja koga su zauzimali, predsednici pirotske opštine menjali i uticali na istorijski tok našeg grada – ostavljamo čitaocima da procene.
Istorijsko – naučni omaž predsednicima gradske opštine Pirot, koji knjiga sadrži, poslužiće mladim naraštajima i onima koji stvaraju ili će tek stvarati budućnost našeg grada da spoznaju da dela koja ostavljaju iza sebe imaju neizbrisiv trag i da će nekada biti proučavana i objavljivana. Zbog toga je ova studija, napisana brižljivo odnegovanim stilom, i po svojim naučnim dometima od izuzetnog značaja.
Preuzeto sa sajta Istorijskog Arhiva Pirot.
foto: instagram
